Sáng ngày 23/11/2025, nhận lời mời từ Sư cô Diệu Uyển, Thầy Tuệ Đạt đã có buổi chia sẻ đầy ấm áp với chủ đề “Gieo hạt từ hòa” đến gần 100 em nhỏ tại Niệm Phật đường Quang Tâm (Đắk Lắk) trong khuôn khổ Khoá tu Tuổi trẻ Kỳ 4: Quay về nương tựa. Đắk Lắk cũng chính là nơi chôn rau cắt rốn, nuôi dưỡng và ươm lớn những bước chân đầu tiên của Thầy. Đây là một sự trở về đầy ý nghĩa, khi Thầy gieo xuống những hạt lành trên chính mảnh đất quê hương của mình như cách mà quê hương đã gieo vào lòng Thầy những hạt lành năm xưa.
Mở đầu buổi chia sẻ, Thầy đề cập đến nhu yếu tới chùa của từng lứa tuổi: các bạn nhỏ đến chùa để được gần gũi quý Sư cô, vui chơi, sinh hoạt một ngày bình an và thiện lành; các anh chị lớn hơn đến để đồng sự cùng quý Sư cô, hỗ trợ tổ chức khóa tu, còn các cô chú lớn tuổi đến chùa để chăm sóc cây cối, vun bón cho khuôn viên thêm xanh mát… Mỗi người đến chùa một cách khác nhau, mang theo những nhu yếu khác nhau nhưng tựu chung lại, đến chùa để nuôi dưỡng thân tâm, làm lớn lên tình thương trong trái tim mình.
Thầy chỉ ra lý do vì sao mỗi người cần nuôi lớn tình thương trong lòng mình: Khi sự thực tập của mình chưa vững chãi, những hạt giống dễ thương chưa được tưới tẩm thường xuyên thì mình rất dễ bực bội, dễ khóc, dễ dỗi, dễ giận. Vì thế, đến chùa không chỉ để vui chơi hay sinh hoạt mà còn là để nuôi dưỡng tình thương, làm lắng dịu những hạt giống chưa dễ thương còn nằm sâu trong tâm.
Thầy đưa ra một ví dụ rất gần gũi để các bạn nhỏ dễ hiểu: Mỗi người đều có một nhà kho bên trong tâm, trong kho ấy có đủ loại hạt giống: có những hạt giống dễ thương như biết ơn, lễ phép, chia sẻ và cũng có những hạt giống chưa dễ thương như giận hờn, bướng bỉnh. Giống như trong một ngôi nhà thì nhà khách là nơi ta bày những thứ đẹp đẽ nhất, còn những thứ chưa đẹp, chưa gọn gàng thì ta cất vào kho. Tâm của mình cũng vậy, khi ta cau có, vùng vằng, lườm quýt, đó là dấu hiệu cho biết những hạt giống chưa dễ thương đã đi ra “nhà khách” và biểu hiện ra bên ngoài. Còn khi ta biết mỉm cười, biết nói lời dễ thương, giúp đỡ nhau là lúc những hạt giống đẹp đang được đem ra nhà khách để làm tươi mát không gian xung quanh.
Vì vậy, Thầy nhắc rằng, đến chùa là để tu tập, để mời những hạt giống dễ thương bước ra nhà khách và khéo léo cất những hạt giống chưa dễ thương trở lại trong kho. Khi biết chăm sóc tâm mình như vậy, mỗi ngày đi chùa sẽ là một ngày mình trở nên nhẹ nhàng, tươi mát và dễ thương hơn. Thầy chia sẻ cách để mỗi bạn biết gieo những hạt giống dễ thương vào nhà khách của mình và khéo léo cất nhẹ những hạt giống chưa dễ thương trở lại trong kho.
Trong đời sống hằng ngày, giữa bạn bè trong lớp, anh chị em trong nhà hay giữa ba mẹ và con cái, có nhiều lúc người khác nói điều làm mình thấy không thoải mái và trong những tình huống ấy, có nhiều trường hợp xảy ra: có lúc mình đúng thật sự, có lúc mình nghĩ mình đúng nhưng thật ra mình chưa hiểu hết câu chuyện, có lúc mình sai nhưng mình không nhận ra mình sai và cũng có lúc mình biết mình sai nhưng không muốn nhận. Phần lớn những cơn giận đều bắt đầu từ sự chưa hiểu rõ hoặc từ tâm còn non nớt, chưa biết cách chăm sóc cảm xúc của mình.
Thầy đúc kết cho các bạn nhỏ rằng: trong đời sống, có lúc mình đúng, có lúc mình sai nhưng khi điều bất như ý xảy đến, nếu chưa cần biết đúng hay sai mà mình vẫn giữ được sự dễ thương, vẫn nói năng, hành xử trong chánh niệm và bình an thì chính lúc đó, mình đang gieo những hạt giống từ hòa vào trong tâm mình.
Thầy chỉ bảo, đừng để cái đúng – sai trở thành điều quan trọng nhất, đừng vội phân bua, hơn thua hay xem việc phải chứng minh mình đúng là mục tiêu trước mắt. Điều quan trọng hơn cả là giữ gìn sự từ hòa trong tâm và trong mối liên hệ với người đối diện. Khi thật sự đặt sự từ hòa lên hàng đầu, ta sẽ thấy rằng chuyện đúng – sai không còn quyết định tất cả. Ta không còn bị cuốn vào nhu cầu tranh luận hay thắng thua mà biết quay về chăm sóc cảm xúc của mình. Giữ được sự từ hòa không chỉ giúp ta hóa giải cơn giận mà còn làm cho tình thương trong ta được rộng lớn hơn.
Để giữ được sự từ hòa, Thầy hướng dẫn các bạn nhỏ 03 phương pháp thực tập đơn giản mà rất nhiệm màu:
Điều thứ nhất: Quay trở về với hơi thở
Khi có việc trái ý xảy ra, điều quan trọng nhất không phải là phản ứng ngay lập tức mà là quay trở về với hơi thở của mình, biết rõ hơi thở vào – ra. Thầy hướng dẫn các bạn nhỏ thực tập thở 10 hơi và trong 10 hơi thở ấy, chỉ giữ tâm trên hơi thở, không để những việc bất như ý tiếp tục kéo đi. Khi hoàn tất 10 hơi thở, ta sẽ thấy cơn giận dịu xuống, thân bớt căng thẳng và tâm nhẹ nhàng hơn nhiều. Ai trong chúng ta cũng dễ mất kiểm soát cảm xúc khi gặp điều trái ý nhưng nếu biết quay về với hơi thở thì ta đã có thể giải quyết phần lớn nỗi khổ niềm đau đang dâng. Và đây chính là chìa khóa chung mà ai cũng có thể thực tập.
Thầy nhắn nhủ các bạn nhỏ, để hơi thở thật sự giúp được mình trong lúc khó khăn, ta phải tập luyện từ trước, thực tập ngay cả khi tâm đang vui và trong mọi hoạt động đời sống từ đi, đứng đều để ý hơi thở của mình. Làm như vậy để hơi thở trở thành vốn liếng luôn có trong ta để khi điều không dễ thương xảy đến, ta nhớ và thực tập được ngay mà không bị cơn giận cuốn đi hay hạt giống chưa dễ thương tràn ra nhà khách.
Điều thứ hai: Rời khỏi nơi làm mình bực tức, đi tiếp xúc với thiên nhiên
Thầy hướng dẫn thêm, sau khi thực tập 10 hơi thở mà trong lòng vẫn còn cảm thấy bực dọc, chúng ta có thể rời khỏi không gian gây khó chịu để bảo hộ cho chính mình. Thầy nhấn mạnh, ta rời khỏi trong sự thực tập chứ không phải bỏ đi vì giận dỗi. Ta chọn đi ra ngoài vì ta không muốn cãi nhau, không muốn làm tổn hại mối quan hệ với bạn, với anh chị em hay tạo thêm hiểu lầm với ba mẹ. Ta rời đi vì không gian lúc đó có thể làm mức độ bực tức tăng lên nên ta tránh nó để giữ sự từ hòa của mình. Khi nào thấy tâm đã nhẹ lại, mình có thể quay về, ngồi xuống và nói chuyện bình thường với chất liệu từ hòa, không còn nóng nảy.
Thầy nhắc rằng những điều kiện bất như ý, ta đừng để chúng có môi trường biểu hiện và phát triển. Thay vào đó, hãy thay thế bằng những điều kiện hạnh phúc và dễ dàng nhất là tiếp xúc với thiên nhiên. Ta có thể đi ra ngoài vườn nhìn một bông hoa đang nở, ngọn cỏ còn vương những giọt sương sớm, hay ngước lên bầu trời với những áng mây trắng nhẹ trôi, những cánh chim đang chao liệng nhẹ nhàng và thong dong. Khi tiếp xúc những điều kiện hạnh phúc ấy, tâm hồn ta dễ chịu, cảm nhận được phép màu hiển bày khiến lòng êm dịu, từ hòa trở lại.
Điều thứ ba: Thực tập ái ngữ và lắng nghe
Thầy chia sẻ rằng để giữ được sự từ hòa và nuôi lớn tình thương trong trái tim, mỗi người cần biết thực tập ái ngữ và lắng nghe sâu. Thầy giải thích, “ái ngữ” là những lời nói không làm người khác khó chịu. Đó là lời nói chân thành, lời nói sự thật nhưng được nói bằng chất liệu dễ thương, không gây chia rẽ, không làm người nghe tổn thương hay xa cách. Lời ái ngữ giúp người khác cảm thấy dễ chịu, giúp sự cảm thông và tình thương được xây dựng. Thay vì nói những lời làm bạn buồn, làm anh chị em giận, làm ba mẹ lo lắng hay nói những câu cộc cằn, gây đổ vỡ hoặc những lời chưa đúng sự thật thì ta chọn nói những lời nhẹ nhàng, dễ nghe. Một câu nói dễ thương thôi cũng có thể làm trái tim người khác dịu lại.
Bên cạnh ái ngữ, cần thực tập “lắng nghe”. Lắng nghe là hạnh của đức Bồ Tát Quán Thế Âm, lắng nghe nghĩa là cho người khác cơ hội để bày tỏ hết những điều đang chất chứa trong tâm họ, lắng nghe không phải để xem người kia nói đúng hay sai cũng không phải để chuẩn bị tranh luận lại mà lắng nghe đơn thuần là có mặt, mở lòng ra để người kia được nói hết những điều họ muốn nói. Khi lắng nghe với lòng từ bi, ta giúp người kia bớt đau khổ còn chính mình thì giữ được sự từ hòa, không bị cuốn vào bực bội hay giận hờn.
Tóm lại, với chủ đề “Gieo hạt từ hòa”, Thầy đã chia sẻ ba cách thực tập đơn giản nhưng rất gần gũi với các bạn nhỏ. Khi điều trái ý nghịch lòng xảy đến, điều đầu tiên là thực tập thở 10 hơi để lắng dịu cảm xúc. Điều thứ hai, hãy tạm rời khỏi nơi hoặc người khiến mình khó chịu, thay vào đó tiếp xúc với những điều kiện giúp mình dễ chịu hơn mà gần gũi nhất là thiên nhiên, một không gian luôn ôm ấp và đầy nuôi dưỡng. Điều thứ ba, thực tập ái ngữ và lắng nghe: nói những lời nhẹ nhàng, chân thật, không gây chia rẽ và biết lắng nghe người khác. Đó là ba “bí quyết” giúp vượt qua những điều trái ý, giúp các bạn nhỏ làm chủ cảm xúc, gieo hạt từ hòa vào lòng mình để dù cuộc sống có xảy ra bao nhiêu điều bất như ý, các em vẫn có thể bước đi thật nhẹ nhàng và vững chãi.
Cuối lời, Thầy mong rằng những lời chia sẻ sẽ trở thành một chiếc chìa khóa trong đời sống của các bạn nhỏ. Chính sự thực tập đó sẽ giúp các bạn trở thành những hạt giống thật dễ thương của ba mẹ, là học sinh chăm ngoan của nhà trường và là những công dân mang năng lượng bình an, tốt đẹp cho đất nước Việt Nam thân yêu.
Buổi chia sẻ khép lại trong không khí ấm áp và vui tươi với tiết mục múa cúng dường đến Thầy bài hát “Trái Tim Người Thầy”. Qua buổi chia sẻ, các em học được cách nhận diện được những hạt giống trong tâm mình cùng phương pháp để làm cho những hạt giống dễ thương ấy được nở hoa. Mỗi lần thực tập là mỗi lần các em gieo và tưới tẩm hạt giống từ hòa trong mình, từ đó có thêm nhiều người bạn dễ thương, tâm trí thư giãn, việc học thuận lợi hơn và tình thương lớn lên với bạn bè, người thân và cả những người không cùng chung huyết thống.
***
Trước khi được lắng nghe những chia sẻ từ Thầy, những bạn khoá sinh nhỏ đã được các chị thành viên Ban Chăm sóc Quỹ Vicaris hướng dẫn hát thiền ca. Thiền ca vốn là những bài hát nuôi dưỡng chánh niệm, cho người thực tập cảm giác nhẹ nhàng, an lành và giúp trở về tiếp xúc với sự sống nhiệm mầu trong từng khoảnh khắc.
Bằng cách sinh hoạt gần gũi, các chị đã hướng dẫn khóa sinh 04 bài thiền ca. Mở đầu với bài “Gọi tên hạnh phúc” giúp các em nhận ra hạnh phúc luôn có mặt trong từng việc rất nhỏ: thức dậy, bước đi, ngồi xuống hay thả lỏng nghỉ ngơi đều có thể mỉm cười, “bởi vì ta đã học nhìn đời bằng mắt thương”. Tiếp đến là bài “Em yêu hoa hồng”, khơi dậy tình yêu thiên nhiên, nhắc các em biết nâng niu vẻ đẹp quanh mình: yêu cây, yêu hoa, yêu núi đồi và cả bầu trời đêm đầy sao. Bài hát gửi gắm thông điệp: khi biết yêu thiên nhiên, ta sẽ thấy cuộc sống tươi đẹp và đáng yêu hơn rất nhiều. Thứ ba là một bài hát cùng tên với chủ đề khoá tu là “Quay về nương tựa”, nhắc rằng mỗi người đều có một “hải đảo” bên trong, nơi trở về vững chãi khi tâm bị cuốn theo những lo toan và cảm xúc và sự nương tựa ấy không nằm ở ngoại cảnh mà nằm trong khả năng dừng lại, nhận diện và chăm sóc chính mình; bên cạnh đó, nhắc ta nhớ Tam Bảo luôn có mặt trong từng hơi thở; chỉ cần dừng lại và thở có ý thức, ta đã tự nuôi dưỡng và chữa lành chính mình.
Cuối cùng là bài thiền ca “Vòng tròn yêu thương” giúp các em cảm nhận tình bạn và tình thương xung quanh mình. Trong bài hát, các em sẽ vừa hát vừa nhìn sang trái, sang phải, phía trước và xung quanh để nhận ra rằng: ở đâu cũng có bạn bè, thầy cô và những người thương đang có mặt với mình. Những câu hát như “Bên trái tôi đây là bạn tôi, anh em tôi” hay “Bên trái tôi đây là người tôi yêu, tôi thương” nhắc chúng ta thấy rằng ai bên cạnh mình cũng là người đáng trân quý. Bài hát giúp các em mở lòng, biết yêu thương bạn bè, trân trọng những người luôn nâng đỡ và đồng hành cùng mình.
Dù là lần đầu tiếp xúc với thiền ca, nhưng nhờ giai điệu tươi sáng, ca từ gần gũi và các động tác minh họa sinh động, các em nhanh chóng bắt nhịp, mạnh dạn hát theo và hòa mình vào buổi sinh hoạt, làm cho không gian trở nên tràn ngập tiếng cười và sự kết nối.
Khánh Ngân
Một số hình ảnh ghi nhận:
Bình luận